- บริษัท โซตัส อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด

ไรแดงแอฟริกัน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Eutetranychus africanus (Tucker) วงศ์ Tetranychidae จะพบทำลายใบและผลของส้ม ทุเรียน และพืชอื่นอีกหลายชนิด ไรแดงแอฟริกันเพศเมียลำตัวกลมแบนมีสีแดงเข้มหรือน้ำตาลเกือบดำ ขาทั้ง 4 คู่มีสีเหลืองอ่อน มักอยู่นิ่งกับที่ ความยาวของลำตัวประมาณ 0.3-0.4 มิลลิเมตร กว้างประมาณ 0.3 มิลลิเมตร เพศผู้มีลำตัวสีน้ำตาลอ่อน ขนาดเล็กกว่าเพศเมีย ด้านหน้าของลำตัวกว้างและค่อยๆ เรียวแคบเล็กลงทางด้านท้าย ก้นแหลม และขายาว มักจะเคลื่อนที่ตลอดเวลา

ไรแดงแอฟริกันทั้งในระยะตัวอ่อน และตัวเต็มวัยดูดกินน้ำเลี้ยงบริเวณด้านบนใบพืช โดยเฉพาะใบแก่และใบเพสลาด ทำให้ใบสีจางลงเป็นสีเขียวซีดและเหลืองซีด เนื่องจากใบพืชสูญเสียคลอโรฟิลล์ ไรแดงแอฟริกันจัดเป็นศัตรูที่สำคัญของไม้ผลตระกูลส้ม และทุเรียน ในพืชตระกูลส้มไรชนิดนี้สามารถลงทำลายที่ผลด้วย ทำให้สีของผลเปลี่ยนเป็นสีเขียวซีด หากมีการทำลายรุนแรงในขณะที่ผลยังเล็กอยู่จะทำให้ผลร่วงในที่สุด

ตัวอย่างพืชอาศัยของไรแดงแอฟริกันมีดังนี้

ไม้ผล เช่น ส้มเขียวหวาน ส้มโอ มะนาว มะกรูด ส้มจีน มะละกอ ทุเรียน ขนุน สาเก ท้อ มะกอกฝรั่ง
พืชผัก เช่น ขี้เหล็ก มะรุม ถั่วพู ถั่วฝักยาว ถั่วลันเตา แตงโม ตำลึง ผักบุ้ง
พืชไร่ เช่น ฝ้าย ถั่วเหลือง มันสำปะหลัง ละหุ่ง
ไม้ดอกไม้ประดับ เช่น ฝ้ายคำ ลีลาวดี กุหลาบ บานชื่น ชบา แคฝรั่ง

วงจรชีวิตของไรแดงแอฟริกันที่เจริญเติบโตบนส้มเขียวหวาน จากระยะไข่จนกระทั่งเป็นตัวเต็มวัยใช้เวลานานประมาณ 9-10 วัน เพศเมีย 1 ตัว สามารถวางไข่ได้ตลอดชั่วอายุขัยประมาณ 12-13 ฟอง และมีชีวิตอยู่ได้ประมาณ10 วัน ไรแดงแอฟริกันระบาดในแหล่งปลูกส้มทั่วไป โดยจะพบการทำลายบริเวณด้านบนใบ (หน้าใบ) แต่ในกรณีที่มีการระบาดรุนแรง อาจพบการทำลายบริเวณด้านใต้ใบ (หลังใบ) ด้วย และมักจะระบาดมากในช่วงฤดูแล้งระหว่างเดือนธันวาคม-พฤษภาคม และในฤดูฝนช่วงระยะที่ฝนไม่ตกติดต่อกันเป็นเวลานาน

หมั่นสำรวจแปลงส้มอยู่เป็นประจำทุกสัปดาห์ ในช่วงฤดูแล้งระหว่างเดือนธันวาคมถึงพฤษภาคม และในช่วงฤดูฝนที่ฝนทิ้งช่วงระหว่างเดือนกรกฎาคมถึงสิงหาคม
เมื่อพบไรแดงแอฟริกันเริ่มลงทำลายส้ม ให้จัดการโดยการให้น้ำติดต่อกันหลายๆ ครั้ง
หากไรแดงแอฟริกันระบาดรุนแรง โดยสังเกตจากใบส้มที่เริ่มมีสีเขียวจางลง และเมื่อส่องดูด้วยแว่นขยายขนาด 10 เท่า จะพบไรแดงดูดกินอยู่ทั่วไปบนใบ ให้กำจัดโดยวิธีการใช้สารเคมี ด้วยการเลือกพ่นสารเคมีที่มีคุณสมบัติเป็นสารกำจัดไรชนิดใดชนิดหนึ่ง เช่น โพรพาร์ไกต์ 30 % WP (โอไม้ท์) อัตรา 30 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตร หรือ อะมิทราซ 20 % EC (อะมิทราซ) อัตรา 30 ซีซีต่อน้ำ 20 ลิตร

แม้ว่าสารกำจัดไรทั้งสองชนิดจะค่อนข้างปลอดภัยต่อตัวห้ำ ตัวเบียน และผึ้ง แต่เพื่อหลีกเลี่ยงการสร้างความต้านทานของไรแดงแอฟริกันต่อสารกำจัดไร (ดื้อยา) เกษตรกรไม่ควรใช้สารกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งติดต่อกันเป็นเวลานาน แต่ควรพ่นสารกำจัดไรดังกล่าวสลับกัน ทั้งนี้ถ้าพบว่ายังมีไรแดงระบาดอยู่ ให้พ่นสารกำจัดไรซ้ำอีกครั้งหนึ่ง โดยเว้นระยะห่าง 5 วัน

สำหรับไรแดงแอฟริกันที่เจริญเติบโตบนทุเรียน จากระยะไข่จนเป็นตัวเต็มวัยใช้เวลานานประมาณ 9-10 วัน โดยมีระยะไข่ 4-5 วัน ตัวอ่อนมี 3 ระยะ ตัวเต็มวัยเพศเมีย 1 ตัว วางไข่ได้ประมาณ 14-15 ฟอง โดยลูกที่ฟักออกมาจากไข่ที่ไม่ได้รับการผสมจะเจริญเป็นไรเพศผู้ทั้งหมด ขณะที่ลูกที่ฟักออกมาจากไข่ที่ได้รับการผสมพันธุ์จะมีทั้งเพศผู้และเพศเมีย ทันทีที่ฝนหยุดตกและอากาศแห้งลงเมื่อใด ไรแดงแอฟริกันจะเพิ่มประชากรขึ้นอย่างรวดเร็วทันที ในแหล่งปลูกทุเรียนทั่วไปมักพบไรแดงแอฟริกันเริ่มระบาดมากในเดือนกันยายน-ตุลาคม และจะพบไรแดงสูงที่สุดในช่วงเดือนธันวาคม-มกราคม จากนั้นจำนวนไรแดงจะค่อยๆ ลดลงเมื่อเริ่มมีฝนและปริมาณอาจสูงขึ้นอีกในช่วงเดือนมีนาคม-เมษายน ซึ่งแล้งจัด แต่จะพบไรแดงน้อยมากในช่วงฤดูฝน

กำจัดวัชพืชในสวนทุเรียน ซึ่งอาจจะเป็นแหล่งหลบซ่อนของไรแดงแอฟริกัน
หลีกเลี่ยงการปลูกพืชอาศัยของไรแดงแอฟริกันในสวนทุเรียนหรือบริเวณใกล้เคียง ถ้าเกษตรกรมีรายได้จากพืชเหล่านั้น เช่น ส้ม มะละกอ หรือพืชตระกูลถั่ว ก็ควรป้องกันกำจัดไรแดงชนิดนี้บนพืชอาศัยนั้นด้วย
หมั่นสำรวจไรแดงบนใบทุเรียนเป็นประจำ โดยเฉพาะเมื่อฝนเริ่มทิ้งช่วง อากาศแห้งแล้ง และมีลมพัดแรง และในช่วงปลายฤดูฝน (เดือนกันยายน-ตุลาคม) และฤดูแล้ง
หากพบการระบาดของไรแดงแอฟริกัน และจำเป็นต้องใช้สารเคมี สารกำจัดไรที่มีประสิทธิภาพในการใช้ควบคุมปริมาณไรแดงแอฟริกันในสวนทุเรียน ได้แก่ โพรพาร์ไกต์ 30% ดับบลิวพี (โอไม้ท์) อัตรา 30 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตร หรือสารอะมิทราซ 20% อีซี (อะมิทราซ) อัตรา 30 ซีซีต่อน้ำ 20 ลิตร ทั้งนี้ไม่ควรใช้สารกลุ่มเดียวกันติดต่อกันเป็นเวลานานควรมีการสลับกลุ่มเพื่อป้องกันไรเกิดความต้านทานเช่นเดียวกับวิธีการใช้สารกำจัดไรแดงแอฟริกันในสวนส้ม